भदौ १ देखि एयरलाइन्स खोल्ने त भनियो, खै स्पष्टता ?

काठमाडौं ।

आगामी भदौ १ देखि हवाई उडान सुचारु गर्ने निर्णय गरेको सरकारले साउन १५ बाटै पर्यटन क्षेत्र खुला भएको घोषणा गरेको छ । धेरैको आशाको छ, भदौ १ देखि विदेशी पर्यटक नेपाल घुम्न आउनेछन् र होटलमा बास बस्न थाल्नेछन् ।

साउन १५ यता कतिपय तारे होटेलहरु खुलेका छन् भने केही खुल्ने तर्खरमा छन् । पर्यटकीय कार्यालयहरु बुकिङ लिने तयारीमा छन् । तर, सरकारले सोचेजस्तै भदौ १ देखि नै विदेशी पर्यटकहरु नेपाल घुम्न आउलान् त ? कोरोना महामारीको वीचमा उनीहरुको बसाइ र घुमाइलाई कसरी व्यवस्थित गरिएला ? कोरोनाको जोखिमबाट पर्यटन क्षेत्रलाई जोगाउने सरकारको तयारी के छ ?

पर्यटक आगमनको तयारी कस्तो भइरहेको छ भनेर बुझ्न खोज्दा सीईओ रेग्मीले प्रतिप्रश्न गरे, ‘मलाई पनि एउटा अचम्म के लाग्छ भने १ भदौबाट एयरलाइन्स खोल्ने त भनियो । तर, भिसाको प्रक्रिया के हो त ? यो विषय अहिले पनि सरकारले स्पष्ट पारेको छैन । अर्कोतर्फ भिसा दिने न्यूनतम आधार के हो ? पर्यटकले विदेशमै गरेको पीसीआर नेपालमा मान्य हुने हो कि ? विमानस्थलमा आएर छुट्टै रिपोर्ट लिनुपर्ने हो कि ? कुन-कुन गन्तव्यबाट पर्यटक आउन पाउने हो ?’

सीईओ रेग्मीले थपे, ‘नेपालमा आएर क्वारेन्टिनमा राखिने हो कि ? राख्ने भए कति दिन राख्ने हो ? खै स्पष्टता ?’

हवाई उडान खुला भएसँगै नेपालमा पर्यटकहरुको आगमन शुरु हुने सरकार र पर्यटन व्यवसायीहरुको अपेक्षा छ । तथापि, भदौ १ देखि नै हवाइ उडान सुचारु गर्ने निर्णय गरिए पनि सरकारले शरद ऋतुलाई लक्षित गरी पर्यटक आउने अपेक्षासहित पर्यटन क्षेत्र खुल्ला गरेको सरोकारवालाहरु बताउँछन् ।

पर्यटन बोर्डको सीईओमा नियुक्त भएको केही दिनमै कोरोना भाइरसको महामारी शुरु भएपछि डा. रेग्मीले औपचारिकरुपमा आफ्नो चारवर्षे योजना सार्वजनिक गर्न पाएका थिएनन् । यहीबीचमा उनले चालु आर्थिक वर्षको बजेट निर्माण गरेका छन् ।

अब १ भदौदेखि हवाईजहाज चल्न थाल्यो भने पर्यटकहरुको सेवा-सत्कार कसरी हुनेछ ? पर्यटन क्षेत्र कसरी अगाडि बढ्छ ? कोरोना पूर्णरुपमा नियन्त्रणमा आउन बाँकी रहेको अवस्थामा पर्यटन क्षेत्रका आगामी दिन कस्ता हुनेछन् ? यिनै जिज्ञासामा केन्दि्रत रहेर अनलाइनखबरकर्मी अच्युत पुरीले सीईओ रेग्मीसँग गरेको कुराकानीको सम्पादित अंश :

अब भदौ १ पछि के हुन्छ ? त्यस दिनदेखि विदेशी पर्यटक आउँछन् भनेर सरकारले साउन १५ बाट ठूला होटलहरु खोल्न दिएको हो ?

सरकारले १ भदौमा हवाई यातायात खोल्ने भन्यो । तर, त्यसको १५ दिन अगाडि नै होटेल र पर्यटन खोल्ने निर्णय भयो । यसको मतलव, यो १५ दिन सेवा प्रदायक सबैले पर्यटकलाई सुरक्षित सेवा दिन तालिम वा अभ्यास गर्न सकुन् । तपाईले देख्नुभयो, १५ साउनमै होटेल त खुलेनन् । किनकि होटेलमा पाहुना छैनन् । तर, विस्तारै होटेलले जब विजनेश हुने अवस्था देख्छन्, उनीहरु होटेल खोल्छन् ।

पाहुना आउनु अगाडि नै कर्मचारीको अभ्यास र तालिमका लागि तयारी गर्दै गर्नुस् है भनेरै अगाडि नै होटेल र पर्यटकीय कार्यालय खोल्न भनिएको हो । भोलि परिस्थिति फेरियो भने नयाँ निर्देशन जारी हुन पनि सक्छ । किनकि, यो हाम्रो हातको विषय रहेन ।

अहिलेको समय बिजनेशभन्दा पनि सन्देश दिने मात्रै हो कि ? अहिलेको अवस्थामा पर्यटकहरु घुम्ने नेपालको उपयुक्त गन्तव्य कुन हो ?

नेपालमा अंकमाल होइन, नमस्कार अभिवादन छ । सबै मानिसले मास्क लगाएका छन् । एकले अर्कोलाई छुनुपर्दैन । एकजना पाहुना बसेको कोठामा ४८ घण्टा अर्को पाहुना बस्दैन । घुमघाम पनि शहर र भीडभाडमा होइन, खुला पहाड र हिमाली भेग वा जंगलमा हुने छ ।

सबैले सामाजिक दूरी कायम गरेका छन् । यो सन्देश अब हामीले प्रवाह गर्न खोज्दैछौं । ता कि पर्यटकलाई लागोस्, नेपाल महामारीका बीचमा पनि उच्च सतर्कता अपनाएर खुला भएको पर्यटकीय गन्तव्य होस ।

नेपालमा घुम्दा हामीलाई त जोखिम हुने छैन नै, हाम्रो कारणले पनि नेपाललाई जोखिम नहोस भनेर पर्यटक आफैं सचेत बन्नेछन् । यसको मतलव के होइन भने पर्यटन खुला भयो, झन कोरोना आउने भयो । त्यस्तो हुँदैन ।

तर, एयरलाइन्सको सन्दर्भमा अझै अन्योल छ नि त ?

मलाई पनि एउटा अचम्म के लाग्छ भने १ भदौबाट एयरलाइन्स खोल्ने त भनियो । तर, भिसाको प्रक्रिया के हो त ? भिसा सम्बन्धित मुलुकमै पुगेर दूतावासबाट लिनु पर्ने हो कि ? अनलाइन भिसा लिनुपर्ने हो कि ? विमानस्थलमा आएर लिए पनि पुग्ने हो कि ? यो विषय अहिले पनि सरकारले स्पष्ट पारेको छैन ।

अर्कोतर्फ भिसा दिने न्यूनतम आधार के हो ? पर्यटकले विदेशमै गरेको पीसीआर नेपालमा मान्य हुने हो कि ? विमानस्थलमा आएर छुट्टै रिपोर्ट लिनुपर्ने हो कि ? कुन-कुन गन्तव्यबाट पर्यटक आउन पाउने हो ? नेपालमा आएर क्वारेन्टिनमा राखिने हो कि ? राख्ने भए कति दिन राख्ने हो ? खै स्पष्टता ?

अब १० दिन मात्र बाँकी रहेको अवस्थामा हवाई यात्रुले के आधारमा टिकट काट्छन् ? यो विषय केवल पर्यटनको मात्र होइन, स्वास्थ्यको पनि हो । हामी स्वास्थ्य मन्त्रालयबाटै आउने निर्देशिकाको पर्खाइमा छौं ।

यसका लागि बोर्डको प्रस्ताव के हो ?

हामी अब अगाडि त बढ्नु नै छ । किनकि, सधंैभर घरभित्र थुनिएर समस्या समाधान नहुने रहेछ, यो त हाम्रै भोगाइले स्पष्ट भइसक्यो । तर, सतकर्ता प्रमुख विषय हो ।

अब कुनै पनि व्यक्ति विदेशबाट नेपाल आएपछि १४ दिन क्वारेन्टिनमा बस्नुपर्ने र त्यसपछि मात्र घुमघाममा निस्कने परिपाटी व्यवहारिक हुँदैन । बरु यसको साटो हरेक व्यक्तिको पीसीआर परीक्षणको रिपोर्टका आधारमा मात्र सम्बन्धित मुलुकबाट जहाज चढ्न पाउने र उनीहरुको नेपालमा समेत अनिवार्य पीसीआर गरिने भन्ने विकल्प हुन सक्छ । बरु यसको मूल्य पर्यटकसँगै लिइनेसम्म प्रावधान राख्न सकिन्छ । किनकि, तिर्न सक्ने मानिस घुमघाममा आउँछ ।

तर, यसमा हाम्रो प्रस्तावको कुनै अर्थ छैन ।

किन ?

हामी -बोर्ड) ले गरेको प्रस्तावमा पर्यटन मन्त्रालयले मात्र निर्णय लिन सक्दैन । यो सीसीएमसीमा जान्छ । त्यो कमिटीले समेत स्वास्थ्य मन्त्रालयको सहमतिविना कुनै निर्णय लिन सक्दैन । यस्ता विषयमा स्वास्थ्य मन्त्रालयले पनि युद्धस्तरमा काम गर्नुपर्‍यो ।

अर्कोतर्फ, स्वास्थ्य मन्त्रालयले निर्णय लिँदा पनि केही व्यवहारिक भएर लिनुपर्‍यो । स्वास्थ्यकै कारण अर्थतन्त्रका हरेक अवयव ठप्प पार्ने नभई अधिकतम सचेत भएर अर्थतन्त्रलाई चलायमान बनाइराख्ने गरी निर्णय हुनुपर्‍यो ।

अझ हाम्रो प्रस्ताव त कतिसम्म छ भने सरकारले अनुमति देओस, पर्यटकको विमानस्थलमै पीसीआर परीक्षणको जिम्मा निजी क्षेत्रले लिन्छ । तपाई प्रोटोकल हामीलाई दिनुहोस, मूल्य पनि तोकिदिनुहोस् । हामी त्यसलाई पछ्याउँदै निजी क्षेत्रमार्फत परीक्षण गराउँछौं, ताकि सरकारको नियमित परीक्षण र काममा पर्यटकका कारण बाधा नपरोस् ।

तर, हामी के चाहँदैनौं भने अब पनि विमानस्थलमा आर्मी शासनको झल्को होस् । अब पर्यटक आउन थालेपछि विमानस्थलमा आर्मी ड्रेसका कर्मचारीले पर्यटकलाई निर्देशन दिनु अस्वाभाविक हुन्छ । अब पर्यटकको सेवामा दक्षता भएका साधारण राष्ट्रिय नेपाली पोशाक लगाएका कर्मचारी वा स्वयमसेवकबाट यात्रुको व्यवस्थापन गर्नुपर्छ, ता कि पर्यटकले म यो देशमा किन आएँछु भन्ने नसोचोस् । कुनै पनि प्रकारको डरको अनुभूति उसमा नहोस् ।

अब नेपाली ड्रेस लगाएको व्यक्तिले नमस्ते गरेर, सबैभन्दा नम्र भाषा प्रयोग गरेरै विमानस्थलमा पर्यटकलाई सेवा दिनुपर्छ । उसलाई नेपाल आइदिनुभएकोमा धन्यवाद भनिनुपर्छ ।

किनकि, अब एकजना पनि पर्यटक नेपाल आउनुको मतलव यो संकटमा नेपालको अर्थतन्त्रलाई माथि उकास्न सहयोग गर्नु हो । बरु यसका लागि बोर्डले निजी क्षेत्रबाट भोलेन्टियर सेवा लिन्छ । निजी क्षेत्र यसमा तयार हुनुहुन्छ ।

पर्यटकको तत्काल पीसीआर परीक्षण गरेर घुमघाममा पठाउन सकिने उपाय वैज्ञानिक छ ?

अहिले केही घण्टाको फरकमा पीसीआर परीक्षणको नतिजा आउँछ । नेपालका प्रयोगशालामा छिटो परीक्षणको नतिजा दिन सक्ने अवस्था छैन भने त्यो क्षमता बढाउनुपर्‍यो । तर, यथास्थितिबाट माथि उठ्नुपर्‍यो ।

सरकारले केही होटेललाई होल्डिङ सेन्टरका रुपमा प्रयोग गर्न सक्छ । त्यसको मापदण्ड बनाऔं । अब विदेशबाट जहाज चढ्नु अगाडि पीसीआर अनिवार्य गरौं । नेपालको विमानस्थलमा झरिसकेपछि विमानस्थलमै पर्यटकको नमूना संकलन गरौं र उनीहरुलाई छुट्टै सवारीबाट होल्डिङ सेन्टरमा राखौं । त्यहाँ स्तरीय सेवा सुविधा प्रदान गरौं । र, सकेसम्म छिटो नतिजा आउने गरी नमुना परीक्षण गरौं ।

नेगेटिभ रिपोर्ट आउनेलाई तोकिएका क्षेत्रमा घुमघामको अनुमति दिउँ । पोजेटिभ आएमा आइसोलेसनमा पठाउँ । यो सबैभन्दा सुरक्षित र सहज उपाय हुनेछ ।

स्वास्थ्य मन्त्रालयसम्म यी सुझावहरु पुगेका छन् त ?

हाम्रो तालुक मन्त्रालय पर्यटन हो । सैद्धान्तिकरुपमा पर्यटन मन्त्रालय यसमा सहमत छ । तर, पर्यटन आफैंले यो निर्णय लिन सक्दैन । पर्यटनबाट सीसीएमसी जान्छ । त्यहाँबाट स्वास्थ्यमा मात्र पुगेर मात्र निर्णय हुने हो ।

माथि के तयारी भइरहेको छ, हामीलाई जानकारी छैन । तर, मैले निजी क्षेत्रबाट आएका एक-एक सुझावलाई बुँदागतरुपमा संकलन गरी सरकारलाई रिर्पोटिङ गरिरहेको छु । निजी क्षेत्र तयार छ । अब सरकारकै निर्णय निर्णायक हुनेछ ।

कतै सरकारलाई डर पो छ कि, यति धेरै पर्यटकको पीसीआर के गरी गर्ने ? जनशक्ति र ल्यावको क्षमता पुग्दैन कि भन्ने छ भने निजी क्षेत्रलाई शुल्क तोकेरै जिम्मेवारी दिइयोस् । बोर्ड र पर्यटन विभागले यसको व्यवस्थापन गर्नेछन् ।

कोरोना महामारीकै वीचमा पर्यटक आइहाल्ने सम्भावना छ ?

हवाई यात्रा खुलेपछि नेपाल आउन चाहने नेपाली नागरिक त हाइहाल्नेछन् । तर, पर्यटक त १ भदौबाटै आइहाल्छन् भन्ने छैन । विगतमा पनि अगष्ट महिनामा पर्यटक आगमन सबैभन्दा न्यून हुन्थ्यो । यो नेपालमा वर्षा र झरी लाग्ने महिना यो । यसपछि सेप्टेम्बरदेखि डिसेम्बरसम्म नेपालको मुख्य पर्यटकीय सिजन हो ।

त्यसैले अगष्टभरि तयारी गरौं, प्रचार-प्रचार गरौं, विमानस्थलदेखि गाउँगाउँसम्म सुरक्षाको अभ्यास गरौं, सुरक्षित बस्ने र पर्यटकलाई सुरक्षित राख्ने गरी तयारी गरौं । सेप्टेम्बरपछि पर्यटकहरु आउनेछन् । त्यसपछि सेवा थालौं । यत्ति हो । अगष्टभर नेपाल खुल्यो भन्ने सन्देश संसारभर पुर्‍याऔं ।

सम्भव छ भने अब जहाँ-जहाँ सुरक्षित स्थान छन्, ती क्षेत्रमा अब आन्तरिक पर्यटन प्रवर्द्धन र गतिविधि थालौं । हामीले नै घुमघाम गर्न थाल्यौं भने पक्कै पनि सेप्टेम्बरपछि थप बुकिङ आउने अपेक्षा छ । पर्वतारोहण र पदयात्रामा हामी आशावादी छौं । तर, १४ दिनको क्वारेन्टिन भनियो भने त पर्यटक आउने सम्भावना हुन्न ।

अब नेपालमा साविकभन्दा घुमघाम सस्तो हुन्छ कि महंगो ?

विगतको तुलनामा त पक्कै केही बढी शुल्क लाग्छ । अब गाडीमा भरिभराऊ यात्रु राख्न पाइँदैन । होटेल र रेष्टुरेन्टमा पनि त्यही प्रावधान लागु हुन्छ । पर्यटकीय सेवा लिँदासमेत सामाजिक दूरी पालना गर्दा अब सेवा केही महंगो हुन्छ ।

प्रशङ्ग बदलौं, पर्यटकीय गतिविधि बन्द भएको भएको अवस्थामा बोर्डको चालु आर्थिक वर्ष २०७७/७८ को बजेट कस्तो बन्यो ?

पहिलो काम त करिव ५/६ महिना आम्दानीविहीन बनेपछि हामीले करारमा रहेका कर्मचारीहरुको करार नवीकरण गर्न सकेनौं । केही सहयोगी कर्मचारीबाहेक सबै कर्मचारीको नवीकरण गरेनौं । अब बोर्डमा करारमा कर्मचारी छैनन् ।

बजेट पनि सीमित स्रोत साधनमा बनाएका छौं । यस वर्ष पूर्वाधारमा हुने खर्च कटौती भएको छ । बजेट आशावादी बनेको छ । डिजिटल माध्यमलाई केन्दि्रत गरी हाम्रा अबका गतिविधि अगाडि बढ्छन् । तत्काल विदेशमा हुने प्रवर्द्धनका कार्यक्रम बन्द हुनेछन् । विदेशमा हुने विज्ञापन पनि कटौती भएको छ । अब अध्ययन अनुसन्धान, तथ्य तथ्यांकलाई बढी जोड दिने गरी काम गर्नेछौं । बजेटको आकार भने केही घटेको छ ।

कोरोना भाइरसको संक्रमणसँगै सबैभन्दा बढी प्रभावित क्षेत्र पर्यटन भएको छ । आजसम्म आइपुग्दा पर्यटनमा कोभिडको असर कस्तो रहृयो ?

जुन दिनबाट नेपालमा पर्यटन आगमन बन्द भयो, त्यसअगाडि एक वर्षको अवधिको तथ्यांकलाई अनुमानित मानेर हामीले क्षतिको अध्ययन गरेका छौं ।

सन् २०१९ मा वाषिर्क १२ लाख पर्यटक आएका थिए । त्यसलाई आर्थिक वर्ष (आव) मा परिणत गरी हेर्दा करीव उस्तै देखिन्छ । यसको मतलव, आर्थिक वर्ष २०७६/७७ को फागुनसम्म करीव ८ लाख पर्यटक नेपाल भ्रमणमा आइसकेका थिए । असार मसान्तसम्म सो आवमा हामीले न्यूनतम ४ लाख पर्यटक गुमायौं ।

नेपालमा एक पर्यटकले दिनमा औसतः ४४ डलर खर्च गर्छ भन्ने तथ्यांक छ । एक पर्यटकको नेपालमा बसाई अवधि औसतः १२ दिनको रहेको छ । यसलाई मूल्यांकन गर्दा ४ महिनाको अवधिमा करीव २५ अर्बको आम्दानी पर्यटन क्षेत्रले गुमायो ।

सन् २०२० मा सरकारले भ्रमण वर्षसमेत घोषणा गरेको थियो । पर्यटकीय अभियानहरु चलेका थिए । अर्कोतर्फ नियमित वृद्धि समेत राम्रै थियो । सोही कारण चार महिनाको अवधि (चैत-असार) मा पर्यटक आगमनमा हुने वृद्धिबाट १२ अर्ब रुपैयाँ बराबरको आम्दानी गुम्यो कि भन्ने अनुमान गर्‍यौं ।
यसरी कोरोना भाइरसको महामारी शुरु भएपछि लकडाउनको अवधिमा असार मसान्तसम्म मात्र करीव ३७ अर्ब रुपैयाँको आम्दानी गुमेको अनुमान गरिएको छ ।

यसैको आन्दानीबाटै व्यवसायीले पर्यटकलाई सेवा दिने थिए, राज्यले कर उठाउने गरेको थियो, कर्मचारीले तलव पाउने गरेका थिए । यसो भन्नुको मतलव, यसबाट आएको सबै विजनेशबाट केवल उद्योगीले मात्र क्षति बेहोरेका छैनन् । क्षति पर्यटनका माध्यमबाट यससँग सम्बन्धित सबै क्षेत्रमा भएको छ ।

११ चैतबाट लकडाउन शुरु भयो, सबै गतिविधि बन्द भएपछि पर्यटन स्वतः बन्द हुने नै भयो, योबीचको ४ महिना बोर्डले के गर्‍यो ?

यो समय अत्यन्तै संवेदनशील छ । तपाई आज एउटा निर्णय गरेर घर जानुहुन्छ, भोलि कार्यालय आउँदा परिस्थिति अर्कै बनिसक्छ । म पर्यटन बोर्डको सीइओ भएर आएको दिन पहिलो बैठक बसेका थियौं । त्यसबेला चीनमा मात्र कोरोना फैलिएको थियो । भ्रमण वर्षमा चीनबाट करिब ३ लाख हाराहारी पर्यटक ल्याउने योजना थियो । त्यसलाई कसरी पूर्ति गर्ने भन्नेमा त्यो बैठक केन्दि्रत थियो ।
सोही बैठकमा हामीले मध्यपूर्व र गल्फ मुलुकमा केन्दि्रत गर्ने गरी पर्यटक भित्र्याउने र त्यसको सम्भाव्यता हेर्न भन्दै समूहहरु समेत बनाएका थियौं । त्यसपछि पनि कैयौं बैठक भए, छलफल भए, योजना बने । जुन देशमा कोरोना छैन, त्यहाँ केन्दि्रत गर्ने भनियो । तर, हुँदाहुँदै हामी आफैं कोरोना भाइरसको चेपुवामा पर्‍यौं । त्यसबेला भएका सबै निर्णय परिवर्तन भए ।

११ चैतदेखि देश लकडाउनमा गयो । त्यसपछि हाम्रो पनि फिल्डमा गएर गर्नुपर्ने काम बन्द भयो । शुरुमा नेपालमा अड्किएका पर्यटकलाई सुरक्षित रुपमा घर फिर्ता गराउने अभियान थाल्यौं । त्यो सम्पन्न भएपछि हामी भविश्यको योजनामा लाग्यौं ।

नेपालको पर्यटन लामो समयदेखि सीमित शहर र क्षेत्रमा मात्र सीमित छ । तर, यसमा विविधिताको सम्भावना भने उत्तिकै छ । कोरोना भाइरसको महामारीपछि तत्काल शहरी क्षेत्रमा सुविधायुक्त खालको पर्यटकीय गतिविधि सम्भव छैन । त्यसकारण नेपालजस्तो देशमा पदयात्रा, पर्वतारोहणको सम्भावना जीवित रहन्छ ।

हामीले कोरोना महामारीका बीचमा पनि देखेको यो सम्भावनालाई कोरोना भाइरसको महामारीलगत्तै व्यवहारमा परिणत गरी पर्यटन उद्योगलाई केही न केही चलायमन बनाउन सक्छौं भन्ने निश्चित थियो । सोहीकारण मध्यपहाडी भेगमा हिल स्टेसनको अवधारणा सरकारलाई दियौं । त्यो बजेटमा परेको छ । तराई भेगमा अत्यन्तै गर्मी हुने र हिमाली भेगमा अत्यन्तै चिसो हुने समयमा मध्यपहाडी भेगमा पर्यटन केन्दि्रत गर्न सकिने सम्भावना अनुसार हिल स्टेसनको अवधारणा अगाडि बढेको हो ।

योबीचमा आन्तरिक पर्यटनमा समेत केही न केही गर्नैपर्छ भन्ने अवधारणाअनुसार काम गरेको हौं । हामीले त्यसका लागि सरकारलाई विभिन्न उपाय सुझाव दिएका थियौं । यद्यपि बजेटमा ती समावेश भएनन् । तर, सरकारले ५३ करोड रुपैयाँको मात्र प्याकेज ल्याउँदा ५३ अर्ब कमाउन सक्छ भनेर भिजन नै हामीले दिएका थियौं । त्यसको मतलव ५३ करोड रुपैयाँ बराबरको आयकर छुट दिने हो भने मानिसहरुको घुमघामको क्षमता बढ्ने थियो । एकपटक घुमघाममा निस्केको नेपालीले खर्चमा त्यति धेरै कन्ज्युस्याइँ पनि गर्दैन । यसरी आन्तरिक पर्यटनबाट पनि ठूलो गतिविधि गर्न सकिने सम्भावना थियो । यो हामीले सीए नै राखेर गरेको अध्ययन हो । तर, आजकै दिनमा आन्तरिक पर्यटकलाई समेत घुमघाममा निस्किहाल भन्ने अवस्था रहेन ।

त्यसोभए बोर्डले योबीचमा गरेका काम खेर गए ?

होइन, हामी योजना बनाउने र काम भएन भने गर्न सकिएन भनेर उम्कने अवस्थामा छैनौं । यी चुनौतिलाई हामीले अवसरका रुपमा उपयोग गर्ने जमर्को गरेका छौं । आज एकजना पर्यटक नेपाल आयो भने उसले १० वटा शीर्षकमा शुल्क राज्यलाई बुझाउनुपर्छ । १० ठाउँ धाउनुपर्छ । पैसा ठूलो कुरा भएन । तर, उसको समय र सास्ती निकै खतरनाक पक्ष हो । यसलाई कम गर्न हामीले अब एउटै ढोकामा सबै निकायको काम, प्रक्रिया र शुल्क लिने र ऊ घुमघाममा निस्किएपछि थप तनावको महसुस नगराउने गरी संयन्त्र निर्माणको जमर्को गरेका छौं ।

यसमा समस्या र समाधानको उपायसहितको प्रतिवेदन बोर्डले सरकारलाई बुझाएको छ । यो कार्यान्वयन हुँदा आगामी दिनमा निकै ठूलो परिवर्तन हुनेछ । किनकि कम पैसा उठाए पनि ४ ठाउँमा तिर्दा उसले जति तनाव बेहोर्छ, सबै एकमुष्ट बुझाउँदा केही बढी हुँदा पनि उसले राहत महसुश गर्छ ।
घरभित्र राज्यका संयन्त्रले उठाएको पैसा कुन निकायले कति पाउनुपर्ने हो, त्यो त अर्को संयन्त्र बनाएर गर्न सकिहालिन्छ नि । आज पनि हामी पुरानै जमानामा छौं भन्ने भान पर्यटकमा नहोस् भन्नेमा हामी सचेत छौं ।

अर्कोतर्फ ३५ साल पुरानो पर्यटन ऐनलाई समसामयिक बनाउने जिम्मेवारी थियो । निजी क्षेत्र समेतको सहभागितामा ऐनको काम पनि लगातार भइरहेको छ । यसबीचमा हामीले कोरोना महामारीकै बीचमा वा कोरोना सकिएपछि पनि यसको संक्रमणबाट कसरी बच्ने भन्ने सम्बन्धमा प्रोटोकल निर्माण गर्‍यौं ।

यो प्रोटोकोललाई निजी क्षेत्र वा जसले पालना गर्नुपर्ने हो, उनीहरुबीच पुर्‍याएर कार्यान्वयनको तयारी गर्‍यौं । यो पनि लकडाउनकै बीचमा भएको महत्वपूर्ण काम हो । प्रोटोकल कार्यान्वयन गर्न हामीले तालिमसमेत सञ्चालन गरेका थियौं । अब सोही प्रोटोकलमा आधारित रहेर अबको पर्यटकीय गतिविधि अगाडि बढ्नेछ ।